Thursday, January 14, 2010

Tái xây dựng sau bão Ketsana ở tỉnh Thừa Thiên Huế

I/ Phần giới thiệu – Tác động của bão Ketsana

Bão Ketsana (Bão Số 9) bắt đầu đổ bộ vào miền Bắc của Philippines gây thiệt hại nặng nề, đặc biệt ở thành phố Manila. Ngày 29/09/2009, sau khi gia tăng cường độ trên biển Trung quốc bão đã đổ bộ vào bờ biển miền trung Việt Nam với tâm bão nằm ở các tỉnh Quảng Nam và Quảng Ngãi.
Nhờ vào việc cảnh báo sớm ở hầu hết các tỉnh chịu tác động trực tiếp của bão, và nhờ việc sơ tán khoảng 200 000 người khỏi khu vực xung yếu nhất đến nơi trú ẩn an toàn, mà số nạn nhân bị thiệt hại trực tiếp đã giảm hẳn (tuy nhiên con số thiệt hại về nhân mạng cũng lên đến gần 180 người).
Cơn bão đã gây ra mưa nhiều trong hai ngày trước khi tác động trực tiếp và gây lụt nghiêm trọng trên diện rộng đến 5 tỉnh vùng biển và một tỉnh cao nguyên (số dân bị ảnh hưởng là 6 000 000 người).

Đây là một trong những cơn bão được xem là có sức tàn phá lớn nhất kể từ những năm gần đây ở Việt Nam (sức gió cấp 13 từ 130 đến 150km/giờ, yếu hơn cơn bão Xangsane cùng kỳ năm 2006; lụt cục bộ lớn hơn trận lụt lớn năm 1999 ở tỉnh Thừa Thiên Huế.
Tác động của cơn bão này là rất lớn cả về tính mạng, nhà ở, tài sản/ lương thực dự trữ và khả năng sản xuất cũng như đối với cơ sở hạ tầng công cộng và kinh tế.
Tổng thiệt hại ước tính lên đến 510 triệu €, tương đương với phần ngân sách đóng góp đối với Việt Nam (khoảng 1,2% tổng thu nhập quốc dân).

Tại tỉnh Thừa Thiên Huế, tổng thiệt hại ước tính lên đến 13 triệu €, bao gồm   :

Các nạn nhân :
- 15 người chết

Các thiệt hại về công trình xây dựng :
- 375 nhà sập đổ
- 11 350 nhà bị hư hại
- 109 000 nhà bị ngập lụt
- 201 công trình công cộng bị hư hại

Các thiệt hại về phương tiện sản xuất/ điều kiện sinh nhai
- Ruộng ngập bùn hoặc bị nước biển xâm nhập
- Hồ cá
- Gia cầm và lợn chết – nguồn kinh tế quan trọng đối với nhiều hộ gia đình
- Lúa dự trữ lên mầm không thể sử dụng cho vụ tới (thường gieo cấy vào tháng 12-tháng 1)
- Lưới đánh bắt cá ở đầm phá

Các thiệt hại về cơ sở hạ tầng :
- Đường giao thông và kênh mương

II/ Tình hình sau bão

Ứng cứu khẩn cấp
Trong thời điểm khẩn cấp sau bão, mặc dù tình hình hết sức khó khăn (lụt, tắt đường, hệ thống điện hư hại trong hơn một tuần lễ), chính quyền các cấp của Việt Nam và Hội chữ thập đỏ, đã cùng với sự hỗ trợ của các tổ chức cứu trợ quốc tế (như Hội chữ thập đỏ Pháp), để đối phó các nhu cầu khẩn cấp, chủ yếu về lương thực, nước sạch và sơ tán dân đến các nhà không bị hư hại. Đã có rất nhiều điều tra chi tiết được thực hiện nhằm đánh giá các thiệt hại và nhu cầu của các bộ phận người dân bị ảnh tác động nhiều nhất. Rất nhiều ứng cứu cũng được thực hiện hầu hết là nhu yếu phẩm.

Tái thiết nhà ở
Về nhà ở, hỗ trợ cho việc tái xây dựng từ chính quyền đối với các nhà bị hư hại, tùy mức độ thiệt hại, giới hạn đến 11 triệu đồng đối với nhà sập đổ. Đây là số tiền không đủ để tái xây dựng, chưa kể đến việc gia cố thêm cho ngôi nhà để chống chọi với thiên tai trong tương lai .
Nhìn chung, các hộ gia đình có nhà hư hại nặng hoặc sập được dọn đến ở nhà hàng xóm hoặc bằng quan hệ khác. Đối với nhà có mái bị hư hỏng, nhiều sửa chữa tạm thời cũng được thực hiện.

Hỗ trợ các hoạt động kinh tế
Đối với đa số các hộ gia đình nông thôn, sự mất mát hoặc sập đổ-hư hại nhà cửa và dụng cụ sản xuất (lưới, hồ cá, ruộng nhiễm mặn, gia cầm…) cần thiết phải tái đầu tư lớn. Tuy nhiên, thiếu các nguồn lực tại chỗ, họ cần phải vay mượn theo chính sách nhà nước hoặc từ bên ngoài.
Thực tế, có ít sự hỗ trợ chính thức (ví dụ: cung cấp giống hoặc giản nợ vay ngân hàng) song vẫn còn hạn chế.
Giai đoạn tái thiết sẽ dài hơn đối với nhiều trường hợp (6 tháng hoặc thời gian dài hơn đối với trường hợp mất trắng đầu tư sản xuất ban đầu).
Trở lại giai đoạn nghèo là hậu quả trực tiếp của các gia đình dễ bị tổn thương trong thiên tai-nếu thường xuyên xảy ra trong vùng.
Kết luận
Sau giai đoạn khẩn cấp, giai đoạn hiện nay là tái xây dựng tiềm lực, điều kiện ở và làm việc của các hộ gia đình bị thiệt tại trong cơn bão Ketsana. Giai đoạn này đòi hỏi phải có sự đầu tư mà rất nhiều hộ gia đình chưa có khả năng.
Hiện có 250 hộ gia đình đặc biệt bị thiệt hại nghiêm trọng cần được giúp đỡ để có thể trở lại hoạt động sản xuất bình thường, và 50 hộ khác cần được giúp đỡ để xây dựng lại nhà ở an toàn. 

III/ Đề xuất hỗ trợ các hộ gia đình để tái xây dựng ở tỉnh Thừa Thiên Huế